อนาคต “โรงงานยาสูบ” ยังเคว้ง ตอนที่ 1 อดีตแสนหวาน

ใครจะคิดว่าโรงงานยาสูบ รัฐวิสาหกิจที่ทำธุรกิจผูกขาดผลิตและจำหน่ายบุหรี่มานาน สามารถสร้างรายได้ให้แก่ประเทศต่อปีหลายหมื่นล้านบาท จะเริ่มมีปัญหาทางการเงิน

สภาพคล่องเริ่มไม่คล่อง เงินหมุนเวียนไม่เข้ามาตามแผน จนถึงต้องวางแผนขอกู้เงินให้กระทรวงการคลังช่วยค้ำประกัน คาดว่าจะหลักหลายพันล้านบาท

ส่วนปีงบประมาณ 2561 ยังไม่รู้ว่าจะออกมาลูกผีลูกคน คือ ไม่รู้ว่าจะขาดทุนหรือไม่

กลายเป็นคำถาม โรงงานยาสูบมาถึงวันนี้ได้อย่างไร

อดีตอันหวานชื่น

           ปี 2482 ถือเป็นจุดเริ่มต้นโรงงานยาสูบที่ดำเนินการโดยภาครัฐอย่างเป็นทางการ หลังจากไปซื้อโรงงานจากเอกชน แต่ยังต้องอาศัยชาวต่างประเทศ และหยุดชะงักในช่วงสงคราม ต่อมามีการออกกฎหมายดูแล จนกระทั่งปี 2490 กิจการยาสูบเริ่มเติบโตอย่างรวดเร็ว           มีการขยายกิจการอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งมาอยู่ที่คลองเตยทุกวันนี้

โรงงานยาสูบสามารถส่งรายได้ให้รัฐเป็นกอบเป็นกำ เพราะเป็นธุรกิจที่ไม่มีคู่แข่ง แม้จะมีการลักลอบนำบุหรี่ต่างประเทศเข้ามา แต่สัดส่วนก็ถือว่าน้อยมาก ทั้งยังราคาแพง

จุดเริ่มต้นหายนะ

           จนถึงปี 2543 ที่รัฐบาลเริ่มเปิดให้มีการนำเข้าบุหรี่จากต่างประเทศเข้ามา ส่วนหนึ่งเพราะแรงกดดันจากภายนอกประเทศ ถือว่าเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้โรงงานยาสูบต้องเดินถอยหลังเข้าคลอง

           จากที่ไม่เคยมีคู่แข่ง สามารถกำหนดราคาขาย กำหนดตลาดได้ทั้งหมด ต้องเจอกับบุหรี่ต่างประเทศที่ใช้กลยุทธ์หลากหลาย โดยเฉพาะบุหรี่จากจีน 

ไม่ว่าเรื่องการกำหนดราคาที่ต่ำกว่า การลดแลกแจกแถม ผู้บริโภครู้สึกมีทางเลือกมากขึ้น เพียงระยะเวลาไม่นาน สัดส่วนการตลาดที่โรงงานยาสูบเคยครองตลาดทั้งหมด ก็ถูกช่วงชิงไปจนทำให้โรงงานยาสูบต้องวางแผนเพื่อรองรับคู่แข่ง และหาโอกาสที่จะรักษาตลาดยาสูบไว้ให้ได้มากที่สุด

แผนมีแต่ไม่ได้ทำ

           ปี 2546 โรงงานยาสูบวางแผนที่จะแปลงตัวเองให้เป็นนิติบุคคล เพื่อที่จะขยายธุรกิจ นอกจากผลิตและขยายบุหรี่ไทยได้อย่างเดียว เช่น การรับจ้างผลิตบุหรี่ของต่างประเทศที่มีหลายแห่งสนใจจะจ้างโรงงานยาสูบผลิต แล้วยังเล็งเห็นอนาคตว่าถ้าไม่ทำ โอกาสทำธุรกิจอาจไม่โสภา

           แม้จะพยายามเร่งผลักดันเท่าใด แต่รัฐก็ยังคงนิ่งเฉย

           ภายใต้กระแสของการเปลี่ยนแปลงการค้าของโลก

 -----------------------------------